Przedsiębiorcy sfinansują zbieranie, uprzątanie, transport i przetwarzanie odpadów, które powstały z wyrobów używanych jednokrotnie. Chodzi nie tylko o pojemniki i kubki do żywności, ale także nawilżane chusteczki, baloniki czy filtry do wyrobów tytoniowych. Obowiązkowe będą też kampanie edukacyjne
Nowe daniny wprowadzone zostały ustawą o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej w ramach wdrożenia do krajowych przepisów unijnej dyrektywy SUP (zwanej dyrektywą plastikową, ograniczającą wprowadzanie wyrobów plastikowych jednorazowego użytku).
Kogo i czego dotyczą zmiany?
Od 1 stycznia 2024 r. przedsiębiorcy wprowadzający do obrotu niektóre produkty plastikowe jednorazowe objęte ROP (rozszerzoną odpowiedzialnością producenta) będą ponosili opłaty na pokrycie kosztów zagospodarowania odpadów powstałych z produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych. Wysokość opłaty i to, za co jest pobierana różni się dla poszczególnych produktów pogrupowanych w sekcje, które zostały wymienione w załączniku nr 9 do ustawy produktowej.
Sekcja I dotyczy m. in. pojemników na żywność przeznaczoną do bezpośredniego spożycia, zazwyczaj spożywaną bezpośrednio z pojemnika i gotową do spożycia bez dalszej obróbki, w tym na żywność typu fast food, z wyjątkiem pojemników na napoje, talerzy oraz paczek i owijek zawierających żywność, paczek i owijek wykonanych z elastycznych materiałów, zawierających żywność przeznaczoną do bezpośredniego spożycia bez dalszej obróbki, pojemników na napoje o pojemności do trzech litrów, kubków na napoje wraz z pokrywkami i wieczkami, a także lekkich toreb na zakupy wytworzonych z tworzywa sztucznego (tzw. „zrywek”).
Sekcja II dotyczy chusteczek nawilżanych i balonów, za wyjątkiem balonów do użytku przemysłowego lub innych profesjonalnych zastosowań, nieoferowanych konsumentom. Z kolei sekcja III dotyczy wyrobów tytoniowych z filtrami zawierającymi tworzywa sztuczne i filtrów zawierających tworzywa sztuczne, sprzedawanych do używania łącznie z wyrobami tytoniowymi.
Ile zapłaci każda firma i jakie ma obowiązki sprawozdawcze?
Stawki opłat dla odpadów wymienionych w sekcji I wynoszą 10 gr za 1 kg wprowadzonych do obrotu produktów. Z kolei dla resztek wymienionych w sekcji III jest to 0,01 zł za sztukę, ale w tym przypadku jako sztukę rozumie się pojedynczą paczkę papierosów. Jeśli chodzi o produkty wymienione w sekcji II, to stawka wynosi 1 grosz za opakowanie chusteczek. Przedsiębiorca oblicza należną kwotę, mnożąc stawkę opłaty oraz odpowiednio masę albo liczbę sztuk wprowadzonych do obrotu w danym roku kalendarzowym. Wpływy mają zostać przeznaczone na opłacenie kosztów zbierania odpadów z tych produktów, utworzenia i utrzymania systemów zbierania, transportu i ich przetwarzania.
Wprowadzanie jednorazówek do obrotu przedsiębiorcy muszą sprawozdawać w bazie danych o odpadach, w której uprzednio muszą zarejestrować swoją działalność i uiścić opłatę rejestrową (w następnych latach należy uiścić opłatę roczną). Ponadto przedsiębiorcy mają obowiązek umieszczać numer rejestrowy na dokumentacji firmy, prowadzić ewidencję, którą należy przechowywać przez 5 lat, a także składać sprawozdania (pierwsze trzeba złożyć do 15 marca 2024 r.).
Edukacja społeczeństwa też będzie kosztować
Co ciekawe, prowadzący firmy będą musieli także wnosić opłaty na kampanie informacyjno-edukacyjne celem podnoszenia świadomości ekologicznej społeczeństwa w zakresie prawidłowego postępowania z jednorazowymi odpadami. Opłata na kampanie edukacyjne to iloczyn stawki oraz odpowiednio masy lub liczby sztuk wprowadzonych do obrotu produktów.
Stawki opłaty, zgodnie z ustawą, wynoszą m. in.:
- 5 gr za 1 kg wprowadzonych do obrotu lekkich toreb na zakupy (tzw. zrywek),
- 1 gr za 10 sztuk wprowadzonych do obrotu wyrobów tytoniowych z filtrami zawierającymi tworzywa sztuczne i filtrów sprzedawanych łącznie z wyrobami tytoniowymi,
- 1 gr za sztukę wprowadzonych do obrotu chusteczek nawilżanych, balonów, podpasek higienicznych, tamponów oraz aplikatorów do tamponów.
Co ważne, obowiązków tych nie można przenieść na organizacje odzysku, tak jak to ma miejsce przy opakowaniach. Po raz pierwszy opłatę na prowadzenie kampanii trzeba uiścić do 1 marca 2025 r. za rok 2024 r. Jeżeli opłata wynosi mniej niż 10 zł, firma nie musi finansować kampanii.
Podstawa prawna:
- ustawa z 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r., poz. 1903)
- rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z 9 grudnia 2023 r. w sprawie stawek opłaty na pokrycie kosztów zagospodarowania odpadów powstałych z produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych (Dz.U. z 2023 r., poz. 2686)
Niniejsza informacja nie stanowi czynności doradztwa podatkowego o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o doradztwie podatkowym (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz.2117) i nie może stanowić podstawy do udzielania jakichkolwiek rekomendacji.
