TAX ALERT – CIT 2023 – przepisy o ukrytej dywidendzie zostaną uchylone
Sztuczna dywidenda, zwana także ukrytą dywidendą, miała być zjawiskiem nowym dla podatników CIT, wprowadzonym przez Polski Ład 1 stycznia 2023 roku na mocy art. 89 pkt 4 Polskiego Ładu 1.0.
Nowe zjawisko podatkowe polegać miało na tym, iż negatywny katalog kosztów uzyskania przychodów w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych poszerzono o koszty poniesione przez podatnika będącego spółką w związku ze świadczeniem wykonanym przez podmiot powiązany w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 z tą spółką lub ze wspólnikiem tej spółki, jeżeli poniesienie tego kosztu stanowi ukrytą dywidendę.
Przykład: Spółka z o.o. dokonuje weryfikacji swojego katalogu poniesionych przez nią kosztów, które mogą być kwalifikowane jako koszty związane z ukrytą dywidendą. Wydatki zostały poniesione na rzecz podmiotów powiązanych.
Koszty poniesione muszą zostać w całości lub części zaliczone do niepodatkowych kosztów. W tym momencie spółka ma zawyżony dochód i zaniżone koszty podatkowe.
Załóżmy, że suma takich kosztów wyniesie 5 000 000 zł.
W zeznaniu podatkowym CIT-8 za rok podatkowy 2023, składanym w marcu 2024 roku, dochód spółki z o.o. wyniesie 6 000 000 zł, zamiast 1 000 000 zł w pierwotnie ustalonej wersji, natomiast CIT obliczony według stawki 19 proc. wyniesie 1 140 000 zł, zamiast 190 000 zł.
Różnica wyniesie: 1 140 000 – 190 000 = 950 000 zł.
Spółka z o.o. z powodu ukrytej dywidendy zapłaci podatek większy o 950 000 zł za rok podatkowy 2023.
Dodatkowo jeszcze stworzono warunki, które miały stanowić o uznaniu ponoszonych wydatków za koszty stanowiące ukrytą dywidendę, z których najdziwniejszą kategorię stanowiły koszty obejmujące wynagrodzenie za prawo do korzystania z aktywów, będących własnością lub współwłasnością wspólnika lub podmiotu powiązanego ze wspólnikiem przed utworzeniem podatnika.
Co może oznaczać zwrot: przed utworzeniem podatnika? Raczej trudno sobie wyobrazić sytuację, aby spółka z o.o. lub spółka komandytowa, zanim jeszcze została utworzona, a więc zanim jeszcze zaczęła istnieć, miała rejestrować w swojej ewidencji jakiekolwiek koszty bilansowe lub podatkowe i równolegle – jakiekolwiek przychody bilansowe lub podatkowe.
Zwłaszcza zastanawia czas przeszły użyty w stosunku do własności lub współwłasności podatnika: stanowiły.
Można zrozumieć sytuację korzystania z aktywów przez spółkę z o.o. i wypłatę wynagrodzenia z tego tytułu na rzecz udziałowca, który uprzednio był wspólnikiem spółki jawnej, z której to spółki jawnej następnie się wycofał, jednocześnie wycofując przysługującą mu część majątku. Niemniej jednak ta część majątku cały czas jest jego własnością.
Nie sposób jednak wyobrazić sobie sytuacji, w której nieruchomość stanowiła własność udziałowca sp. z o.o., obecnie już tej własności nie stanowi, a mimo to udziałowiec – były właściciel nadal pobiera pożytki z korzystania z niej przez inne podmioty, np. nadal podpisuje umowy najmu nieruchomości, która co prawda nie stanowi już jego własności, ale kiedyś – przed utworzeniem spółki z o.o. – stanowiła.
Nierealną byłaby także sytuacja, w której wspólnicy wnoszą do spółki komandytowej lub do spółki z o.o. wkłady niepieniężne w postaci przedsiębiorstwa, zorganizowanej części przedsiębiorstwa lub też po prostu składniki majątku związanego kiedyś z prowadzoną działalnością gospodarczą lub majątku prywatnego, a następnie spółka z o.o. lub spółka komandytowa płaci swoim udziałowcom lub komplementariuszom i komandytariuszom za korzystanie z tych składników albo wręcz ewidencjonuje wartość wniesionych wkładów niepieniężnych jako pozycje kosztowe (nawet jeśli tylko bilansowe, a nie – podatkowe).
Ważna nowelizacja przepisów o CIT
W projekcie Polskiego Ładu 3.0 dotyczącego w głównej mierze CIT, art. 16 ust. 1 pkt 15b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ma zostać uchylony. Tym samym sztuczna dywidenda zwana także ukrytą dywidendą zostanie zlikwidowana.
Zatem podatnicy CIT (SA, PSA, SKA, SK, SP. Z O.O., SP. J. – będące CIT) mogą spać spokojnie, jeżeli chodzi o transakcje pomiędzy wspólnikami a spółkami. Pozostaje im jedynie zatroszczyć się o ceny transferowe, czyli wartość rynkową takich transakcji.
Ustawodawca – projektując Polski Ład 3.0 – uwzględnił argumenty o powielaniu zapisów o cenach transferowych, jak również o zbyt skomplikowanej konstrukcji, a także o wątpliwościach interpretacyjnych; wziął pod uwagę szeroki charakter przesłanek prowadzących do uznania kosztów za ukrytą dywidendę, w tym takich sytuacji, które byłyby uznane za uzasadnione gospodarczo, a ich celem nie byłby transfer nadwyżek do podmiotów finansowych.
Przepisy zawarte w art. 16 ust. 1d oraz ust. 1e również zostają uchylone; miały one stanowić ciąg dalszy zapisów o ukrytej dywidendzie; przepisy te mieściły w sobie katalog warunków, jakie miały spełniać koszty, aby stanowić ukrytą dywidendę będący jednocześnie katalogiem sytuacji, w których można było uwolnić się od sztucznej dywidendy.
Podstawa prawna:
Niniejsza informacja nie stanowi czynności doradztwa podatkowego o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o doradztwie podatkowym (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz.2117) i nie może stanowić podstawy do udzielania jakichkolwiek rekomendacji.
